Zilveren tips van jongeren die iemand verloren

Tips voor scholen van jongeren die iemand verloren
> Wees erop voorbereid dat een leerling, docent of een gezinslid kan overlijden.
> Maak een rouwprotocol en bespreek dit met het hele team.
> Geef het hele team de mogelijkheid om kennis op te doen over jongeren en rouw (literatuur, lezing, scholing).
> Zorg dat docenten weten wie er in het gezin van leerlingen of studenten overleden is.
> Behandel verlies en rouw als vast thema binnen het team.
> Nodig een rouwdeskundige uit die vragen over de dood kan beantwoorden als die deskundigheid niet binnen school aanwezig is.
> Zorg dat iedere leerling of student een vertrouwenspersoon heeft binnen school. Dat hoeft niet automatisch de mentor of studieloopbaanbegeleider te zijn.
> Denk na over dagen als Vaderdag, Moederdag, feestdagen, verjaardagen.
> Als een gezinslid van een student/leerling/docent overlijdt, stuur dan als directie ook een kaartje.
> Een vertrouwenspersoon moet direct contact opnemen met de leerling als een gezinslid overlijdt, en niet afwachten.

Tips voor docenten van jongeren die iemand verloren
> Vraag wat er verteld mag worden in de klas, of aan je collega’s en hou je daaraan.
> Aan medelijden heeft hij/zij niets.
> Vraag hem/haar hoe het gaat als zij/hij weer op school komt, maar niet tijdens de les.
> Behandel hem/haar normaal in de klas, zij/hij wil geen uitzondering zijn.
> Blijf vragen hoe het gaat, ook als hij/zij vaak ‘goed’ zegt.
> Rouwen is niet binnen twee maanden over.
> Pas in overleg lessen en toetsen aan.
> Zij/hij moet niet praten, zij/hij mag praten.
> Zeg niet: ‘Het is het ergst voor je moeder’, vraag: ‘Wat heb je nodig?’ en luister naar het antwoord.
> School betekent voor heel veel leerlingen/studenten afleiding. Afleiding is heel gezond in tijden van verlies.

Tips voor ouders/verzorgers van jongeren die iemand verloren
> Bereid me voor dat iemand doodgaat.
> Je kunt mijn verdriet niet wegnemen.
> Geef antwoord als ik wil weten wat er precies is gebeurd.
> Laat hem of haar gerust zien dat jij ook verdrietig bent, maar belast hem of haar niet met je verdriet. Pas op voor leedconcurrentie.
> Iedereen gaat anders met het verdriet om. Respecteer dat.
> De rollen in het gezin kunnen even veranderen. Maar niet te lang.
> Spreek af met vrienden.
> Zoek hulp als je over je problemen wilt praten.
> Blijf een ouder voor hem of haar.
> Praat er met lotgenoten over als je dat nodig hebt.

Tips voor familieleden van jongeren die iemand verloren
> Dat je hem of haar niet altijd verdrietig ziet, betekent niet dat hij of zij geen verdriet heeft.
> Houd de herinnering levend. Het is fijn als er mooie verhalen verteld worden over vroeger.
> Anekdotes als ‘Oh, je vader vond dat ook zo fijn’ zijn prettig.
> Laat zien dat je er voor hem of haar bent, kom niet alleen op verjaardagen.
> Laat hem of haar niet vallen.
> Praktische hulp is ook heel prettig.
> Zeg niet ‘Je moet door he!’ Het hoeft namelijk niet, maar hij of zij doet het wel.
> Doe ook leuke dingen met hem of haar.
> Denk aan hem of haar op speciale dagen, die doen vaak extra veel pijn
> Stuur ook 2, 3 of 10 jaar later kaartjes op de sterfdag

Tips voor vrienden van jongeren die iemand verloren
> Vraag er gerust naar, hij of zij vindt het vaak zelf ook moeilijk om er over te beginnen.
> Ben je bang om hem/haar verdrietig te maken en zeg je daarom maar niets? Je kunt iemand niet verdrietig maken, dat is zij/of hij al.
> Laat het maar gewoon komen, die tranen van hem of haar. Pak niet gelijk een zakdoek.
> Je hoeft niet altijd over het verlies te praten, er zijn is net zo belangrijk.
> Koester wat jij nog wel hebt.
> Zeg niet: ‘Ik ben er voor je’ of dat je ’t begrijpt als dat niet zo is.
> Je hoeft niet altijd langs te komen. Een sms’je, kaartje en msn’en kan ook heel fijn zijn.
> Doe ook leuke dingen met hem of haar, afleiding is soms heel fijn.
> Scheld niet met kanker.
> Luister naar hem of haar.

Tips voor de omgeving van jongeren die iemand verloren
> Bedwing je nieuwsgierigheid, je hoeft niet alles tot in detail te weten.
> Zelfdoding is niet dom en niet laf (maar er zo over praten wel).
> Jongeren die iemand verloren zijn niet zielig. Je hoeft je dus niet te gedragen als ramptoerist.
> Wees blij dat jij je moeder, vader, broertje, zusje, oma of op nog wel hebt.
> Vraag aan hem of haar wat er is gebeurd, doe het niet achter zijn of haar rug om.
> Als je het niet hebt meegemaakt, zeg dan niet dat je begrijpt wat iemand voelt.
> Zeg niet: ‘Je hebt gelukkig je moeder nog’
> Als je wilt weten hoe het met me gaat, vraag dat dan aan mij en niet aan mijn familie.
> Verdriet slijt, maar blijft.

Tips voor werkgevers van jongeren die iemand verloren
> Doe kennis op over rouw en zorg dat je weet wat je moet doen als een naaste van een werknemer overlijdt.
> Maak een rouwprotocol en bespreek deze met werknemers.
> Net als met de ziekte en met een zwangerschap moet je ook met de rouw van een werknemer om leren gaan.
> Neem zelf contact op met een werknemer.
> Ga er niet vanuit dat collega’s niet welkom op de uitvaart zijn omdat ze de overledene niet persoonlijk kenden.
> Check of werkzaamheden aangepast moeten worden.
> Laat een werknemer niet te lang thuis zitten, daar kun je ziek van worden. Onder de mensen zijn kan je op de been houden.
> Vraag niet alleen wat hij of zij nodig heeft, geef daar ook ruimte voor.
> Begrijp dat ’t na een half jaar nog niet over is.
> Zeg maar dat je eigenlijk niet weet wat je zeggen moet. Dat is altijd beter dan niks zeggen.

Tips voor jongeren die iemand verloren
> Je bent niet de enige die dit meemaakt, al denk je dat soms wel.
> Soms moet je vrienden helpen door te zeggen dat je ze nodig hebt.
> Geef aan wat je aan kunt op school of je werk.
> Huilen is niet erg, het lucht op.
> Probeer een ritme aan te houden.
> Je hoeft er niet over te praten, het mag.
> Eerste keren – verjaardag, sterfdag, feestdagen – zijn erg confronterend, ga dan dingen doen die je prettig vindt.
> Het is niet raar om hulp te vragen.
> Zoek lotgenoten (bijvoorbeeld online) als je mensen zoekt die je begrijpen.
> Zorgen voor je ouder is prima, maar jij mag ook nog kind zijn.

Bron: Spreken is zilver, zwijgen is fout – Zilveren Tips van jongeren die iemand verloren – Daan Westerink